Jak zdobyć certyfikat z fińskiego? | YKI

Osoby uczące się języka fińskiego mogą się zastanawiać, w jaki sposób potwierdzić swój stopień biegłości, szczególnie jeśli nie skończyły kursu językowego czy studiów filologicznych. Jedną z odpowiedzi w takim wypadku jest YKI.

O certyfikacie

YKI, czyli Yleiset kielitutkinnot, to państwowy system egzaminów językowych w Finlandii. Jednym z największych plusów tego certyfikatu jest z pewnością fakt, że wystarczy zdać go raz, a wynik egzaminu jest ważny bezterminowo. Oficjalne certyfikaty mogą być przydatne szczególnie w sytuacjach, gdy dana osoba ubiega się o przyjęcie na fińską uczelnię lub do pracy, gdzie potrzebna jest w jakimś stopniu znajomość języka. Poza tym certyfikat jest potrzebny przy ubieganiu się o fińskie obywatelstwo (certyfikat z fińskiego lub szwedzkiego). Organizowane są egzaminy z następujących języków: angielskiego, hiszpańskiego, włoskiego, północnosaamskiego, francuskiego, szwedzkiego, niemieckiego, rosyjskiego i oczywiście fińskiego. W tym tekście skupimy się na tym ostatnim.

Podział i oceny

Egzaminy YKI odbywają się na trzech poziomach – poziom podstawowy, średniozaawansowany i najwyższy. W każdym z egzaminów można otrzymać jedną z trzech ocen:

• poziom podstawowy: poniżej 1, 1 (odpowiada poziomowi A1) i 2 (odpowiada poziomowi A2)

• poziom średniozaawansowany: poniżej 3, 3 (odpowiada poziomowi B1) i 4 (odpowiada poziomowi B2)

• poziom najwyższy: poniżej 5, 5 (odpowiada poziomowi C1) i 6 (odpowiada poziomowi C2)

Gdy z którejkolwiek części otrzyma się ocenę „poniżej …” – oznacza to, że nie spełniło się wymagań na niższą ocenę pozytywną w danej części. Nie oznacza to, że cały certyfikat jest nieważny.

Egzamin podzielony jest na cztery sekcje – mówienie, słuchanie, pisanie i czytanie ze zrozumieniem. Z każdej z części otrzymuje się osobną ocenę w skali.

W sytuacji, gdy dana osoba ubiega się o obywatelstwo fińskie, musi otrzymać pozytywną ocenę z egzaminu średniozaawansowanego w poniższym układzie:

1. mówienie i pisanie; lub
2. słuchanie i pisanie; lub
3. czytanie ze zrozumieniem i mówienie.

Zapisy

Egzaminy YKI z fińskiego odbywają się zazwyczaj co dwa miesiące. Zapisy odbywają się w określonym terminie dwóch miesiące przed egzaminem i, choć do wyboru jest wiele miejsc w całej Finlandii, to jeśli zależy nam na konkretnym miejscu lub mieście, lepiej się pospieszyć. Zapisu dokonuje się pod adresem: Ilmoittautuminen YKI-testiin | Opetushallitus (oph.fi)

Po wypełnieniu formularza należy dokonać płatności:

• egzamin podstawowy: 120 euro.

• egzamin średniozaawansowany: 140 euro.

• egzamin na najwyższym poziomie: 180 euro.

Następnie otrzymuje się potwierdzenie na maila. Kolejne informacje przesyłane są również mailowo w okolicach daty egzaminu. Zawierają opisy sposobu oceniania, przebiegu egzaminu i wszelkie informacje organizacyjne. Drobna uwaga do dokumentów, którymi potwierdzamy swoje dane przed i w czasie egzaminu – jeśli nie posiadamy fińskiego dowodu, najlepiej posługiwać się paszportem. Osobiście miałam problem z zaakceptowaniem przez komisję polskiego dowodu osobistego. Komisja uznała go dopiero po wygooglowaniu wzoru ze strony GOV.

Przebieg egzaminu

Wszystkie części odbywają się tego samego dnia. Na czas egzaminu oddaje się wszystkie urządzenia elektroniczne i zegarki. Długość egzaminu zależy od jego poziomu, najdłużej trwa egzamin na najwyższym poziomie. Każdą część pisze się osobno w wyznaczonym czasie, na poziomie średniozaawansowanym jest to godzina na każdą część z kilkunastominutowymi przerwami pomiędzy nimi. Kolejność przebiegu w miejscach, gdzie zdaje wiele osób jednocześnie, może zależeć od grupy i wolnej sali (poszczególne grupy wymieniają się salami).

Zawartość części podstawowej, średniozaawansowanej i najwyższej z czytania, pisania i słuchania zależy od poziomu, zawsze jest to jednak arkusz z pytaniami i karta odpowiedzi, na której zaznacza się odpowiedzi zamknięte. Wszystkie odpowiedzi nanosi się ołówkiem.

Egzaminy z mówienia również się różnią, jednak nie tylko poziomem trudności testu. Na poziomie podstawowym i najwyższym rozmowa przeprowadzana jest z osobą z komisji. Jest to możliwe z tego względu, że nie ma tak wielu zdających, jak w poziomie średniozaawansowanym, cieszącym się największą popularnością głównie z powodu aplikacji o obywatelstwo. Rozwiązaniem w tej sytuacji było wprowadzenie nagrań. Uczestnicy zdają tę część w odpowiednio przygotowanych warunkach. Każdy siada oddzielnie na miejscu (zazwyczaj odgrodzonym od pozostałych osób specjalnymi ściankami) i otrzymuje słuchawki z mikrofonem. Przed rozpoczęciem uczestnicy otrzymują instrukcje dotyczące pytań i czasu na odpowiedzi. Pytania do tej części są zarówno odtwarzane z nagrania, jak i dostarczone na arkuszu, ale części dialogu są już wyłącznie nagrane.

Mówienie bywa najbardziej stresujące dla uczestników. Po usłyszeniu polecenia należy udzielić odpowiedzi na tyle długiej lub krótkiej (a zarazem treściwej), ile w danym poleceniu przewidziano. Nie ma powtórzeń, uczestnicy siedzący obok mogą rozpraszać, bo oczywiście wszyscy odpowiadają w tym samym czasie. Jest to zatem część, na którą warto poświęcić uwagę i dobrze przećwiczyć z uwagi na jej techniczny przebieg, co może pomóc w uzyskaniu dobrego wyniku.

Wyniki

Wyniki testu są przesyłane pocztą mniej więcej półtora miesiąca po egzaminie. Otrzymuje się certyfikat z ocenami z każdej części wraz z opisem, jakie umiejętności ma osoba na podstawie danej oceny oraz jakiemu poziomowi w skali CERF to odpowiada. Dokument jest po fińsku. Poza tym otrzymuje się dodatkowe informacje w języku fińskim i szwedzkim np. o tym, w jaki sposób odwołać się od danej oceny.

Odwołanie

Jesli nie jest się zadowolonym z wyniku certyfikatu, jest możliwość odwołania się od oceny w przeciągu 14 dni od jego otrzymania. Odwołuje się z każdej części osobno, a koszt tego to 50 EUR za część, a rozpatrzenie następuje w ciągu 3 miesięcy. Jeśli ocena po odwołaniu zmieni się, koszty za odwołanie zostaną zwrócone. Opetushallitus udostępnił na swojej stronie statystyki, ile odwołań kończy się podwyższeniem oceny z części egzaminu. Np. w roku 2020 odwołano się 202 razy, z czego oceny zmieniły się tylko w 5 przypadkach.

Odczucia

Mój test na poziomie średniozaawansowanym zdawałam pod koniec sierpnia 2022 w Helsinkach, gdzie planowałam to zrobić początkowo 2 lata wcześniej, ale jak sami wiecie, były ku temu dość niesprzyjające okoliczności. Ale w końcu się udało. Byłam jedyną osobą w mojej grupie, która nie ubiegała się o obywatelstwo i nie mieszkała w Finlandii. Nie potrzebuję też nigdzie potwierdzenia znajomości języka, więc było to tylko dla mnie. Osoby zdające podchodziły do certyfikatu czasami po pół roku nauki, czasem po kilkunastu latach. W moim przypadku jest to prawie 8 lat nauki, przy czym od 2 lat używam fińskiego dość okazjonalnie.

Przygotowywałam się bazując na źródłach w Internecie, np. Ykitreenit i materiałów przygotowanych na Gimara Oy, korzystałam z różnych fiszek gotowych i własnych oraz powtórzyłam materiał ze wszystkich części Suomen Mestari, które w dużej mierze przerabialiśmy na zajęciach na studiach. Z perspektywy czasu uważam, że lepiej skupić się na poszerzaniu słownictwa, niż na gramatyce. W tej natomiast warto nastawić się wyłącznie na elementy, które przydadzą się na części pisemnej.

Test w dużej mierze nawiązuje do sytuacji praktycznych, w których potrzebne będzie użycie języka lub ogólnych tematów z zakresu testu. Mamy więc rozmowy z urzędnikami, listy formalne i nieformalne, sytuacje związane z pracą, zdrowiem, ale i np. teksty o ochronie środowiska.

Atmosferę mogę ocenić dużo lepiej niż z moich doświadczeń w Polsce, tak samo mój poziom stresu był dużo niższy dzięki całkiem niezłej organizacji i dokładnym instrukcjom. Jak pewnie można wywnioskować z poprzednich części, najmniej podobała mi się część z mówienia przez jej techniczny przebieg, ale na szczęście przygotowałam się na to mentalnie. Poza tym były tylko dwie sytuacje, które mi się nie podobały – pierwsza związana z problemem z dowodem osobistym przytoczona wcześniej a druga, z powodu sytuacji, która się przydarzyła osobie z mojej grupy: po napisaniu trzech części i w czasie przygotowywania się do ostatniej – pisania – po raz kolejny sprawdzano nasze dokumenty. Mniej więcej dziesiąty raz w ciągu całego dnia i przez tę samą osobę. Przy sprawdzeniu fińskiego dowodu jednej z dziewczyn, pani z komisji zauważyła, że dokument jest nieważny od pół roku. Najpierw chciała anulować cały egzamin, ale widząc oszołomienie dziewczyny i próby tłumaczenia, że to pomyłka i zostawiła paszport w mieszkaniu, postanowiła pozwolić pisać ostatnią część. Pod warunkiem, że ktoś inny paszport jak najszybciej przyniesie. Po egzaminie okazało się, że nie ma kto przynieść tego dokumentu, bo dziewczyna mieszka sama. Rozczaruję Was niestety, bo nie wiem, jak skończyła się ta historia, ale gdy wychodziłam, nie wyglądało, jakby miał nastąpić happy end.

Ja sama miałam przygody z wynikami z jednej z części i składałam, mimo wszystko, odwołanie, nie licząc może na pozytywne rozpatrzenie. Dwa miesiące od złożenia wniosku otrzymałam maila z informacją, że ocena z tej części została zmieniona na wyższą, wysłano do mnie nowy certyfikat i poproszono o odesłanie starego do Jyväskyli. Z powody zmiany oceny zwrócono mi także koszty poniesione w procedurze odwołania.

Mimo przeróżnych perturbacji jestem zadowolona z mojego egzaminu, jego organizacji i procesu zdawania. I warto, moim zdaniem, odwoływać się, gdy nie zdaliśmy której części lub nie jesteśmy zadowoleni z oceny, chociaż statystyki nie zachęcają.